Nieuw nieuws, oud nieuws

De Volkskrant bezocht de try-out van Metropolis #1 met de Haagse Wethouder van Onderwijs Saskia Bruines. ‘Het is De Luizenmoeder, maar dan anders’ (…) ‘Het meest herkenbare vind ik de worsteling.’

Theatermaker Sadettin Kirmiziyüz: ’theater is gebaat bij conflict. Wij tonen het dilemma’
Metropolis #1 gaat over onderwijs: ‘Het is De Luizenmoeder, maar dan anders’

De eerzuchtige directeur, de goeiige conciërge en de naïeve docent: allemaal willen ze het beste voor het Oranje College. De Volkskrant keek met Haagse onderwijswethouder naar Metropolis #1: ‘Luizenmoeder, maar dan anders’

Door: Bart Dirks 7 maart 2018, 02:00
Lees het artikel op Volkskrant.nl

Het had niet veel gescheeld of het Oranje College was roemloos ten onder gegaan. De schoolleiding fraudeerde met tentamens, twintig leerlingen vertrokken naar Syrië of Irak om deel te nemen aan de jihad. De school opheffen en de leerlingen tijdens de zomervakantie onderbrengen bij een andere middelbare school, leek de enige oplossing.

Dat is echter buiten Erica Kromhout gerekend. De kordate interim-directeur wil het college ‘met een paar simpele ingrepen’ omtoveren tot excellente school. Ze oefent alvast haar toespraak voor het geval dat prinses Laurentien ‘de Michelinster voor scholen’ komt uitreiken. Conciërge Otto schildert de aula alvast oranje.

Met het thema onderwijs begint de vierdelige theaterserie Metropolis #1, een coproductie van Het Nationale Theater en de stichting Trouble Man. Theatermaker Sadettin Kirmiziyüz voert onder meer de eerzuchtige directeur Erica (Antoinette Jelgersma), de goeiige conciërge Otto (Stefan de Walle), de jonge geschiedenisdocent Sophia (Mariana Aparicio Torres) en de onpeilbare leerling Bram (Kaspar Schellingerhout) op. Zelf speelt hij een beveiliger (Erica noemt hem de ‘sfeer-bewaker’) en een Turk die nog 15 duizend euro krijgt van Bram.

Metropolis #1 is gebaseerd op gesprekken met docenten, leerlingen, schooldirecties, politici en leerplichtambtenaren in Den Haag en andere steden. Uit het leven gegrepen, kortom, en daarom nodigde V de Haagse onderwijswethouder Saskia Bruines uit samen naar de try-out te gaan.

‘Het is De Luizenmoeder, maar dan anders’, zegt Bruines (55) na afloop in de foyer van Theater aan het Spui tegen Kirmiziyüz (35). ‘Het meest herkenbare vind ik de worsteling. Iedereen doet verschrikkelijk zijn best, maar iedereen zit in zijn eigen silootje. Ze klampen zich vast aan hun eigen taakopdracht, de communicatie ontbreekt. Erica wil als directeur de school op het hoogste niveau krijgen, conciërge Otto probeert de mens in ieder kind te zien, Sophia gaat met haar klas in discussie over samenzweringstheorieën over de holocaust en de aanslagen op Charlie Hebdo. Eén aanpak waarmee je alles oplost, is er natuurlijk niet.’

Op het fictieve Oranje College ontslaat Erica Kromhout veertig docenten van de oude stempel. Aan de sores van leerlingen thuis heeft ze geen boodschap – dan komt het predicaat excellente school in gevaar: ‘We zijn er voor wie zijn diploma wil halen.’ Met lastige ouders is ze snel klaar. ‘Los het lekker zelf op, de school heeft geen probleem, ú heeft dat.’ Zelfs de leerplichtambtenaar werkt ze de deur uit. ‘Boetes en sancties leiden alleen maar tot ruis en onrust.’
‘De voorstelling is realistisch, maar wel cynisch’, vindt wethouder Bruines (D66). ‘Het gaat gewoon niet lukken op die school, het kan ook gewoon niet.’ De thema’s zijn uitvergroot, maar herkenbaar.’ Scholen krijgen zoveel te verstouwen: ‘Niet alleen privéproblemen. Ook de oorlog in het Midden-Oosten wordt uitgevochten tot in de schoolbanken. En dan is er nog de druk van sociale media.’

‘Theater is gebaat bij conflict. Wij tonen het dilemma’, zegt Kirmiziyüz. Zelf koestert hij ‘warme herinneringen’ aan zijn schooltijd, in de jaren negentig in Zutphen (‘de grootste tragedie die wij hebben meegemaakt, was de dood van Kurt Cobain’). De rondgang door het onderwijsveld heeft zijn blik veranderd. ‘Ik ben me rot geschrokken, maar ik heb ook bewondering gekregen voor de docenten.’

De voorstelling begint luchtig. Natuurlijk, leerling Bram rouwt om de dood van zijn vader en een meisje wordt uitgemaakt voor kankerhoer, maar Erica Kromhout is ervan overtuigd dat ze het ‘regime van chaos’ de baas is. Conciërge Otto spreekt op zijn recordertje zijn logboek in (‘De schooltuintjes hebben het zwaar.’) Dan raakt Bram dieper in de problemen en verstoort hij de weinige lessen waarvoor hij überhaupt nog komt opdagen. Zelfs Otto kan hem niet langer helpen door het toestoppen van absentiebriefjes en een paar tientjes uit de kleine kas. ‘Jij zou toch op hem letten?’, is Erica’s verwijt aan de conciërge als Bram ontspoort.

Kirmiziyüz: ‘Otto vertegenwoordigt de periode vóór Erica. Zij is dan rechtlijnig, ooit was ze misschien even idealistisch en naïef als de nieuwe geschiedenisdocent Sophia.’

VERGETEN PROBLEEM
Met het verhaal van Bram wil de theatermaker een vergeten probleem agenderen. ‘Het is me opgevallen dat er op scholen veel aandacht naar antiradicalisering gaat. Daarvan profiteert de georganiseerde misdaad, want daar is minder oog voor. Leerlingen zijn kwetsbaar als iemand vraagt of ze snel geld willen verdienen.’

Het onderwijs krijgt het te verduren, zegt wethouder Bruines. ‘Als je al dertig jaar leraar bent, krijg je tegenwoordig veel voor je kiezen. En te veel jonge docenten gaan idealistisch het onderwijs in, maar lopen na een jaar gillend weg. Dat zie ik in Den Haag ook gebeuren. Gooi ze niet meteen voor de haaien op een probleemschool, denk ik wel eens. De beste leraren moeten voor de moeilijkste klassen staan.’

Kirmiziyüz: ‘We willen allemaal de leraar uit Dead Poets Society.’